İzmir'in Atık Sorununu Aylar İçinde Kökten Çözeceğiz

Başkan Tugay, kooperatif sürecine ilişkin de hiçbir makama, savcılığa herhangi bir şikayette bulunmadıklarını belirterek inşaatların mümkün olan en kısa zamanda bitirileceğini söyledi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, kent gündemindeki katı atıklar sorunu ve kooperatif süreciyle ilgili kamuoyunu bilgilendirmek üzere basın mensuplarıyla bir araya geldi. Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi’ni kullanım için bakanlığın ek süre verdiğini, bölgenin kullanımı sakıncalı olmasa da oluşan duyarlılık nedeniyle mümkün olan en kısa sürede bu alanın terk edileceğini vurgulayan Başkan Tugay, 11 yeni alanla ilgili etüd çalışmalarının bulunduğunu ve yeni alanların tahsisi için ilgili kurumlarla ortak çalışma içinde olunması gerektiğini kaydetti. Kooperatif konusuna ilişkin de önemli bilgiler veren Başkan Tugay, kooperatif sürecinde hiçbir makama şikayette bulunmadıklarını vurguladı. İnşaatların tamamlanacağını belirten Başkan Tugay, mümkün olan en uzun vadeli en düşük ödemelerle çalışmanın yapılması için hesaplama yapıldığını, kooperatif üyelerinin üzerine yük binmemesi, masrafların azaltılması, o alanda yapılacak bazı çalışmalarla ek gelir sağlanması amacıyla en ince noktasına kadar düşünerek çalıştıklarını vurguladı.

“Siyaset üstü bir konu”

Çöp konusunun siyasete malzeme edilmemesi gereken, siyaset üstü bakılması gereken bir konu olduğunu vurgulayan Başkan Tugay, “Metropolde yaşıyoruz. Her gün 5 bin 500 ton civarında atık çıkıyor. Atıkların bertarafı, halk sağlığı ve çevre sağlığı gözetilerek yapılması gereken bir iş. Bunun siyaseti olmaz. Hangi siyasi görüşe sahip olursanız olun bu konu herkesi ilgilendirir. Atık; çöpleri toplama, transfer etme ve bertaraf etme olarak üç aşamalı bir konu. Toplama aşaması kanunla, ilçe belediyelerine verilmiş bir iştir. İlçe belediyeleri, kendi sınırları içinde atıkları toplamakla yükümlü. İzmir Büyükşehir Belediyesi sorumluluğunda değildir. Transfer konusu, çöpleri o ilçeden alıp götürme konusu ve bertaraf etme konusu İzmir Büyükşehir Belediyesi sorumluluğu ve yetkisindedir” dedi.

Mahkeme sürecini anlattı

Harmandalı’nın çöp depolama ve bertaraf alanı olarak kullanılmasıyla ilgili sonuçlanan bir dava olduğunu söyleyen Başkan Tugay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu davanın ne olduğuna herkesin bakması lazım. 2022 yılında heyelan riski var diye açılan dava ve 2023 yılında idari mahkeme kararı var ama 25 Haziran 2025’te bu karar Danıştay’ın onamasıyla birlikte kesinleşti. Bu alanı kullanamamaya başladık. İzmir’de bu dönemde neler yaptık? Bergama ve Ödemiş’te iki entegre çöp tesisi için izin alındı. 2015 yılında Yamanlar için İzmir Büyükşehir Belediyesi ÇED başvurusu yaptı ve bu süreç bir miktar ilerledi. ÇED süresince Devlet Su İşleri İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden bir susuzlaştırma projesi yapmasını istedi. İzmir Büyükşehir Belediyesi bu raporu hazırlattığı zaman büyük zorluklar içerdiği anlaşıldı. Uzun yıllar boyunca çok noktadan suyu çekerek burada susuzlaştırma yapılacağı ve uzun, zahmetli ve masraflı olduğu anlaşıldı. Burada öngörülen alan belediyeye ait alanlar değil. Önemli ve yüksek maliyetli mülkiyetler var. Bu süreç, bu iki nedenden dolayı durdu.”

“Sonuç almayı umuyoruz”

Tüm bunların dışında olgunlaşmış başvurular ve ilerletilmiş süreçler olduğunu sözlerine ekleyen Başkan Tugay, “Menderes Gölova’da 2020 yılında başvuru var. Menemen Çaltı ve Yeşilpınar, Tire Karateke, Tire Organize Sanayi Bölgesi’nde başvuru süreci başlatıldı ama bu başvuruların hepsi değişik nedenlerle durduruldu. Hiçbiri sonuçlandırılamadı. Başvuru yapılmadı, çalışma yapılmadı iddiası doğru değil. Bazıları siyasete malzeme edildi, bazıları da bürokratik süreçlerle durduruldu. Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki evsel atık yakma tesisinin neden durdurulduğunu bilmiyoruz. Biz göreve geldiğimizden beri bu konu üzerine çalışıyoruz. 11 yeni ön etüd alanı var. Çalışma devam ediyor. Buralardan sonuç almayı umuyoruz. Harmandalı’da kayma olup olmadığına ve bu alanda depolama yapılıp yapılamacağına dair analiz raporu hazırlattık. Bu raporu üniversiteye onaylattık. Bu raporla beraber bakanlığa başvurduk. Değerlendirme sonrasında 31 Ekim’e kadar geçici olarak izin verildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bu süreçte bazı şartlar getirildi. Biz bu sorumluluğu aldık” sözlerine yer verdi.

“Tahsis gerek”

En doğru çözümün çağdaş, modern tesisler olduğunu belirten Başkan Tugay, “11 ön etüd alanının hiçbiri İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait değil. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin atık bertaraf tesisi yapmaya uygun mülkiyeti yok. Bir kısmı maden, bir kısmı orman, bir kısmı mera alanı. Kurumların bu alanları tahsis etmesi gerek. Kendi kendimize bu tesisleri yapmak için yetki alamıyoruz. Bakanlık tarafından veriliyor. Bu süreçte her aşamada bakanlıkların, diğer kurumların onayına muhtaç durumdayız. İzmir Büyükşehir Belediyesi bu süreci ilerletmekte çözmekte zorlanıyor. Harmandalı’da o bölgede yaşayanların duyduğu rahatsızlık, saygı duyduğumuz, önemsediğimiz ve dikkate aldığımız bir konu ama geçici süre ile kullanmaya zorunluyuz” ifadelerini kullandı.

“Katkıları oldu”

İzmir’in atık yönetim planını en çağdaş, olması gereken şekliyle yapmak için çalışmalara devam ettiklerini kaydeden Başkan Tugay, şöyle devam etti: “Bugün bunları açıklama sebebim, dün Genel Başkan Yardımcımız Gökhan Zeybek’in sözleri üzerine AK Partili siyasetçilerin sert reaksiyon göstermesi. Genel Başkanımız Gökhan Zeybek ile görüştük. Anladığım kadarıyla kendisi yanlış bilgilendirilmiş. Harmandalı tesisini bakanlık kapatmadı, mahkeme kararı ile kapatıldı. Yeniden açılma sürecinde bakanlık bizi de zorlayan bir süreç yürüttü ama şehrimizin sorununun çözümü için bize yol açtı. Bu süreci özellikle AK Parti İzmir İl Başkanı Bilal Saygılı ve Milletvekili Eyüp Kadir İnan yakından takip etti. Onların bu sürecin çözümünde katkıları olmuştur. Doğruların ifade edilmesi açısından söyleme ihtiyacı hissediyorum.”

“Üzerimize düşeni yapcağız”

Karşıyaka’da, yakın zamana kadar da Buca’da şehir içinde çöplerin birikme nedeninin, ilçe belediyelerinin çalışanlarıyla yaşadığı sorunlar olduğunu hatırlatan Başkan Tugay, “Diğer ilçelerde böyle bir sorunun olmama nedeni budur. Bunların çözümü ile ilgili Buca Belediyesi’ni ziyaret ettim. Bugün de Karşıyaka Belediye Başkanını davet ettim. Elimizden ne gelirse katkımızı sunmaya hazırız. Üzerimize düşeni yapacağız ama kanun ve mevzuatla belirli sınırlar olduğunu kimse unutmasın. İlçe çöplerini sürekli İzmir Büyükşehir Belediyesi toplayamaz. Bunu yaptığımızda kanun önünde suç işlemiş oluruz” dedi.

“Ortak çalışmaya ihtiyacımız var”

Atıkların evde ayrıştırılması ilgili çalışma başlattıklarını da sözlerine ekleyen Başkan Tugay, “Bunu mümkün olan en hızlı şekilde ilerleteceğiz. Çöpün yüzde 50’sini oluşturan geri dönüşüm atıklarını bütün şehirde toplamak üzere 2 yıllık sürede çalışmayı sonlandıracağız. Bunu yapınca sadece Türkiye’de değil, Avrupa ve yakındaki şehirlerde bu işi en başarılı yapan şehir olacağız. Organik atıkların komposta dönüşmesi için ciddi hazırlığımız var. Her türlü bertaraf tesisi, yakma tesisi ihtiyacı var. Bunlar için yer tahsis edilmesi, onay verilmesi, ruhsat verilmesi lazım. Bu süreçte başta Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olmak üzere tüm kurumlarla ortak çalışmaya ihtiyacımız var” diye konuştu.

“Bizim hiçbir makama bir şikayetimiz olmadı”

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, kentsel dönüşüm ve devam eden yargı süreçlerine ilişkin açıklamalarda bulundu. Tugay, “Kooperatif konusunda biz hiçbir makama, savcılığa herhangi bir şikayette bulunmadık. Herhangi bir bildirimde bulunmadık ve şu andaki yargılamaların tutuklu olarak yapılmasını doğru bulmuyoruz” dedi.

Kentsel dönüşüm konusunu detaylı olarak açıkladı

Bazı kişilerin konuşmalarında zaman zaman adını geçirdiğini ifade eden Başkan Tugay, şunları söyledi: “Beni doğrudan veya dolaylı olarak ima ederek 'İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay göreve geldikten sonra kooperatiflerin inşaat yapmasını durdurdu. Ondan dolayı bu süreç ilerlemiyor' diyorlar. Bu konu detaylı olarak açıklanmaya ve düzeltilmeye ihtiyaç duyulan bir iftiradır. İzmir Büyükşehir Belediyesi uzun yıllar önce Karşıyaka Örnekköy, Uzundere, Gaziemir Aktepe-Emrez ve Ege Mahallesi'nde bazı bölgeleri kentsel dönüşüm alanı olarak belirledi. Bir model üzerinden burada kentsel dönüşüm projelerini gerçekleştirmeye başladı. İzmir Büyükşehir Belediyesi modeli diye bir şey var. Bu model Sayın Aziz Kocaoğlu zamanında hayata geçirilen bir çalışma. O dönem herhangi bir alanda kentsel dönüşüm yapma kararı alındıktan sonra o alanda mülkiyeti olan yurttaşlarla yüzde 100 uzlaşma çalışması yapıldı. Yüzde 100 uzlaşma sonucu onların tapularını İzmir Büyükşehir Belediyesi üzerine aldı. Alındıktan sonra 'Biz biz burayı kanuna uygun olarak kat karşılığı müteahhitlere vereceğiz. Müteahhitler bunu yaptıktan sonra size teslim edeceğiz' dediler. Bu şekilde Uzundere'de birinci, ikinci etap yapıldı. Bu şekilde Örnekköy'de birinci, ikinci ve beşinci etaplar ihale edildi. Gaziemir'de ikinci etap ihale edildi ve bitirilmeye yakın. Ege Mahallesi'nde de ihale ile verildi. İnşaat çalışması sürüyor. Aynı dönemde ‘biz buraları müteahhitlere vermekte zorlanıyoruz' diye Sayın Tunç Soyer döneminde başka bir model uygulanmasına karar verildi. O dönem 'İZBETON'a verelim' denildi.  Daha sonra İZBETON burada yüklenici oldu ama bu inşaatı kendi yapmak yerine iş insanlarına verdi.”

“Ben de bugün muhtemelen cezaevinde olurdum”

Başkan Tugay, “İZBETON'a devredilen bir yetki var. Arsa sahibi İzmir Büyükşehir Belediyesi ama aslında arsaların gerçek sahibi, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin tapularını aldığı hak sahipleri. Normal kooperatif modeline uymayan bir durum var. Bildiğiniz anlamda yapı kooperatifi değil bu kooperatifler. Daha sonra Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın uyarıcı bir yazısı oldu. Yazıda 'İZBETON yüklenici olarak kooperatife iş veremez' diyor. Kooperatif de müteahhitlik belgesi olmadığı için hiçbir şekilde inşaatların yapımını üstlenmez. Ben göreve geldikten bir süre sonra İçişleri Bakanlığı tarafından İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bu konu ile ilgili yazı gönderildi. İZBETON'un alt yüklenici olarak kooperatife inşaatları veremeyeceği, kooperatiflere verme işleminin ihalesiz yapıldığı raporlarda yer aldı. Bu benim kendi kişisel görüşüm değil. Bugün İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olarak ben ve diğer kademelerde görev alan arkadaşlarımız bunların muhatabı durumundayız. En acımasız iddia kooperatiflerle ilgili sürecin askıya alınması kararının ve inşaatların onlardan alınıp tekrar İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılması kararının keyfi bir karar olduğudur. Bu çok vahim bir iftiradır. Bu kararı almamızın sebebi, bu ülkenin Sayıştay’ıdır. Bu ülkenin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığının teftiş kuruludur. Onların bize yazdığı yazılardır” dedi.

“Taahhüdümüzü yerine getirmemiş oluruz”

Başkan Dr. Cemil Tugay, işin iki boyutu olduğunu vurgulayarak şunları söyledi: “İnşaatlar yapılıyor muydu, ilerliyor muydu, tamamlanıyor muydu? Buna böyle bakmamız lazım. Eğer ilerlemiyorsa bu durumda kimin mağdur olduğuna bakmamız lazım. En önemli mağduriyet hala arsalarını ve tapularını veren hak sahipleri. Hak sahiplerinin belediyeden aldığı bir söz var. Eğer bu inşaatları yaparak teslim etmezsek, taahüdümüzü yerine getirmemiş oluruz. O inşaatlar yapılmıyorsa, biz bunu yapmak zorundayız. Kendi haline bırakmamız mümkün değil. İkinci konu değişik makamların, müfettişlerin bağlı olduğu üst makamların uyarılarını dikkate almamak, onları dinlememek gibi bir durum olamaz. Böyle yaptığımız zaman üst makamlarla sorun yaşayacağımız çok açık. Sayıştay, bakanlık müfettişleri 'İleride kamu zararı oluşmaması adına ivedi şekilde inşaat faaliyetlerinin durdurulması' ifadelerini kullandı. İçişleri Bakanlığı müfettişi bunu bize raporladığında Temmuz 2024'tü. Ondan sonra biz bazı kararlar almak zorunda kaldık.”

“Kamu zararı oluşmasın diye bu binaları yaparak teslim edeceğiz”

Örnekköy'de iki etabın ihalesinin yapıldığını ve çalışmaların sürdüğünü anlatan Tugay, “Önümüzdeki mart ve nisan aylarında teslim etmeyi planlıyoruz. Uzundere'deki inşaatların ihalesini yaptık. Yakında yapımı başlayacak. Mümkün olan en kısa sürede bitirmeyi hedefliyoruz. Bugüne kadar İzmir Büyükşehir Belediyesi, herhangi bir kooperatifin açtığı herhangi bir davayı kaybetmedi. Bundan sonra da kaybedeceğimizi düşünmüyoruz. Biz bu binalar hak sahiplerine teslim edilsin diye çalışıyoruz. Ben hangi kooperatife karşıyım? Bu kadar haksız, yanlış ve kötü bir iftira olabilir mi? Mahkeme dosyasına bir belge sunulmuş. O belgede 'İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin görüşü bu olayda kamu zararı yoktur' şeklinde. Bu belge sadece bir birimden alınan bir yazı. Bu yazı kesinlikle kurumun nihai kanaati değil. Ve en acısı ise idari teammüllere ve hukuka uygun olmayan şekilde elde edilmiş, bizim onayımız dışında dava dosyasına konulmuş. Kamu zararı kararı tüm birimlerin değerlendirmelerinin ardından yapılacak inceleme ile netleşir. Eğer biz bugün ihaleye çıkmasaydık, binaların hiçbiri yapılmayacaktı. Kimsenin elini kolunu tutmadığımız dönemde inşaatlar ya hiç yapılmadı ya da yüzde bir veya iki seviyesinde yapıldı. Bu inşaatların bitmeyeceği belliydi. Zaten bazılarının sözleşme süreci dolmuştu. Ben müfettişe 'Senin söylediğini dinlemiyorum' deseydim de inşaatlar bitmeyecekti. O zaman hak sahipleri kapımıza dayanarak bizden hesap soracaklardı. Biz birilerinin sorunlarını çözmeye, bizim sebep olmadığımız hataları düzeltmeye çalışıyoruz” dedi.

“Hayati sorunlar siyasete kurban edilsin istemiyorum”

Gece gündüz çalışarak kenti kalkındırmayı sürdüreceklerini belirten Tugay, “Bakanlıklarla da konuşmak, onlarla uyumlu çalışmak zorundayız. Talihsiz ifadeler kullanılıyor kimi zaman. Kapalı kapılar arkasında kimse ile görüşme yapmıyoruz. Sorunu çözmeye odaklı şekilde insanlarla görüşüyoruz. Herhangi ahlaksız bir işin içinde olmadık. İzmir’in atık meselesi, çevre sorunları, hayati sorunları siyasete kurban edilsin istemiyorum. Sorunların çözümü için yardımcı olacak herkesten tabii ki yardım isteyeceğiz” dedi.